Hamilelikten Önce Diyabet

Diyabetli kadınlar sağlıklı hamileliklere ve sağlıklı bebeklere sahip olabilirler. Hamilelikten önce diyabet yönetimi, komplikasyon riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir.

Gebelikte tedavi edilmeyen diyabet, yüksek tansiyon, depresyon, erken doğum, doğum kusurları ve gebelik kaybı gibi gebelik komplikasyonları riskinizi artırır.

Hamilelikten önce diyabet nedir?

Diyabet, vücudunuzun çok fazla kan şekerine (kan şekeri veya glikoz denir) sahip olduğu bir durumdur. Önceden var olan diyabet (pregestasyonel diyabet olarak da adlandırılır) hamile kalmadan önce diyabetiniz olduğu anlamına gelir. Bu, bazı kadınların hamilelik sırasında sahip olduğu bir tür diyabet olan gestasyonel diyabetten farklıdır. Hamilelikten önce diyabetli kadınlar sağlıklı hamileliklere ve sağlıklı bebeklere sahip olabilirler. Ancak tedavi edilmeyen diyabet hem anneler hem de bebekler için komplikasyonlara neden olabilir.

Gebelikten önce diyabet yaygın mıdır?

Türkiye’de, hamile kadınların yaklaşık yüzde 1-2’sinde hamilelikten önce diyabet vardır. Son yıllarda, hamilelik sırasında diyabetli kadın sayısı artış göstermektedir.

Yemek yediğinizde, vücudunuz yiyeceklerdeki şekerleri ve nişastaları parçalar ve enerji olarak kullanmak için glikoza dönüştürür. Pankreas (midenin arkasında bulunan organ), vücudun kandaki uygun miktarda glikozu korumasına yardımcı olan insülin adı verilen bir hormon üretir. Diyabetiniz olduğunda, vücut yeterli insülin üretmez veya iyi kullanamaz ve bu durumda çok fazla kan şekeri ortaya çıkar.

Gebelikte kan şekeri yüksekliği, kalp hastalığı, böbrek yetmezliği ve körlük gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Beyin, kalp, böbrekler ve akciğerler oluşmaya başladığında, yüksek kan şekeri hamileliğin ilk haftalarında bebeğiniz için zararlı olabilir. Hamilelikten önce diyabet tedavisi bu sorunların önlenmesine yardımcı olabilir.

Gebelikten önce diyabet türleri

İki tür diyabet vardır. Hamilelikten önce diyabeti kontrol etmek, komplikasyon riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir:

Tip 1 diyabet

Vücudunuz insülin üretmediği zamanda olur. Çünkü bağışıklık sisteminiz pankreasın insülin üreten hücrelerini yok eder. Tip 1 diyabetiniz varsa, her gün kendinize insülin vermelisiniz. Tip 1 diyabet genellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde teşhis edilir, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

Tip 2 diyabet

Bu en yaygın diyabet türüdür. Tip 2 diyabetiniz varsa, vücudunuz insülin üretir, iyi kullanmaz. Genellikle yetişkinlerde teşhis edilir, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

Hamilelikten önce diyabet hamilelikte sorun olur mu?

Hamilelikten önce diyabet tedavi edilmezse hamilelik sırasında komplikasyon riskinizi artırabilir:

Doğum kusurları

Doğum kusurları, bebek doğduğunda mevcut olan sağlık durumlarıdır. Bu kusurlar vücudun bir veya daha fazla bölümünün şeklini veya işlevini değiştirir.

Sezaryen doğum

Sezaryen, bebeğinizin karın ve uterusta (rahim) yaptığı bir kesimle doğduğu bir ameliyattır. Hamilelikten önce diyabet nedeniyle bebeğinizin çok büyük olduğu (makrozomi denir) gibi komplikasyonlarınız varsa bir sezaryen doğuma ihtiyacınız olabilir.

Yüksek tansiyon ve preeklampsi

Yüksek tansiyon, kan damarlarının duvarlarına karşı kan basıncının çok yüksek olmasıdır. Kalbinizi strese sokabilir ve hamilelik sırasında sorunlara neden olabilir. Hamilelikte preeklampsi, hamile kadının yüksek tansiyonu olduğu ve böbrekler ve karaciğer gibi organlarının bir kısmının düzgün çalışmadığını gösterir. Preeklampsi belirtileri arasında idrarda protein bulunması, görme değişiklikleri ve şiddetli baş ağrısı bulunur.

Makrozomi veya fetal büyüme kısıtlaması

Bu koşullar bebeğinizin kilosu ile ilgilidir. Makrozomi, bir bebeğin doğumda 4 kilodan fazla olduğu zamandır. Bu kilo ile bebeğinizin doğum sırasında yaralanması daha olasıdır. Ve sizin ve bebeğinizin tehlikede olmaması için bir sezaryen doğuma ihtiyacınız olabilir. Fetal büyümenin kısıtlanması (bebek küçüktür) bebeğin doğumdan önce alması gereken ağırlığı almamasıdır.

Perinatal depresyon

Perinatal depresyon, hamilelik sırasında veya bebek sahibi olduktan sonraki ilk yıl içinde ortaya çıkan depresyondur (doğum sonrası depresyon da denir). Depresyon, yapmak istediğiniz şeylere üzüntü ve ilgi kaybına neden olan tıbbi bir durumdur. Nasıl hissettiğini, düşündüğünü ve davrandığını etkileyebilir ve günlük yaşamına müdahale edebilir. Bu sorunun düzeltilmesi için tedavi gerekir.

Erken doğum

Erken doğum, 37 haftalık hamilelikten önce başlayan doğumdur. Prematüre bebekler daha fazla ve süreli sağlık sorunları yaşama riski vardır. Prematüre bebekler doğumda ve sonraki yaşamında doğan bebeklere göre daha risklidir. Diyabetli kadınlar polihidramnios adı verilen bir duruma sahip olma riski daha yüksektir. Kese içinde bebeğinizi çevreleyen çok fazla amniyotik sıvı olduğu zamandır. Bu erken doğuma yol açabilir. Hamileliğinizle ilgili sorunlar varsa, doktorunuz bazen doğum tarihinizden önce doğum yaptırabilir.

Omuz distosisi veya diğer doğum yaralanmaları

Omuz distosisi veya diğer doğum yaralanmaları (doğum travması olarak da bilinir). Omuz distosisi, doğum ve doğum sırasında bebeğin omuzları annenin pelvisinin içine sıkıştığında ortaya çıkar. Bebek çok büyük olduğunda sık görülür. Anne ve bebekte ciddi yaralanmalara neden olabilir. Omuz distosisine bağlı anneler için komplikasyonlar arasında doğum sonu kanama (şiddetli kanama) bulunur. Bebekler için en yaygın yaralanmalar kol kırıkları olarak görülür.

Fetal ölüm

Fetal ölüm, Bebeğin 20 haftalık hamilelikten sonra rahimdeki ölümüdür.

Düşük

Düşük, bebek 20 haftalık hamilelikten önce rahimde öldüğünde ortaya çıkar. Fetal ölüm, 20 haftalık hamilelikten sonra bebeğin rahimdeki ölümüdür.

Önceden diyabetli kadınlardan doğan bebeklerin çoğu doğumdan sonra sağlıklıdır. Ancak önceden var olan diyabet, bebeğinizin aşağıdakiler dahil sağlık sorunları riskini artırabilir:

Otizm spektrum bozukluğu

Sosyal etkileşim, iletişim ve davranış zorluklarına neden olabilecek bir grup gelişimsel engeldir. Gelişimsel engeller beynin işleyişinde, kişinin fiziksel gelişim, öğrenme, iletişim, kişisel bakım veya başkalarıyla geçinmede zorluklara veya gecikmelere neden olabilen problemlerdir.

Bebeğiniz çok büyükse genişlemiş organlar

Sarılık

Karaciğerin tam olarak gelişmediği veya çalışmadığı için bebeğinizin gözleri ve cildi sarımsı görünür.

Obezite

Obezite daha sonra yaşamda. Obezite çok fazla kilolu olmakta. Bu, aşırı miktarda vücut yağına ve 30 veya daha fazla vücut kitle indeksine (BMI) sahip olduğunuz anlamına gelir.

Hipoglisemi (düşük kan şekeri) ve polisitemi

Polisitemi, vücudun çok fazla kırmızı kan hücresi ürettiği ve kanın kalın olmasına neden olduğu zamandır.

Solunum sıkıntısı sendromu

Solunum sıkıntısı sendromu, bebeklerde akciğerlerde yeterli yüzey aktif madde bulunmadığında ortaya çıkan bir solunum problemidir. Sürfaktan, akciğerlerdeki küçük hava ceplerinin sıkışmasını veya ezilmesini önleyen bir proteindir.

Hamilelik, diyabetle ilgili sağlık komplikasyonlarını daha da kötüleştirebilir. Bazıları hayatı tehlikeye atabilir. Hamilelik sırasında düzenli tedavi almak ve diyabetinizi yönetmek ciddi komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.

Diyabetiniz varsa, sağlıklı bir hamilelik geçirmenize yardımcı olmak için hamile kalmadan önce ne yapabilirsiniz?

Hamile kalmadan önce mümkün olduğunca sağlıklı olmayı planlayın.

Hamile kalmadan önce yapabilecekleriniz

hamilelikten önce diyabeti yönet. Hamile kalmaya çalışmadan 3 ila 6 ay önce diyabetinizi kontrol edin.

Diyabet kontrol altına alınana ve hamile kalmaya hazır olana kadar doğum kontrolünü kullanın. Doğum kontrolü (doğum kontrol hapları ve aile planlaması olarak da bilinir) hamile kalmamanız için kullandığınız yöntemleri ifade eder.

Her gün 400 mikrogram folik asit içeren bir multivitamin alın. Hamilelikten önce ve hamilelik sırasında folik asit, sağlıklı beslenmenin parçası olarak alırsanız, bebeğinizi sinir sistemi kusurlarından korumaya yardımcı olabilir. Diyabetiniz varsa, doktorunuz size her gün 400 mikrogramdan fazla folik asit almanızı söyleyebilir. Uzmanınızla sizin için doğru miktarda folik asit hakkında konuşun.

Aldığınız ilaçlar hakkında doğum uzmanınıza bilgi verin. İlk önce doktorunuzla konuşmadan hamilelik sırasında herhangi bir ilacı kullanmaya başlamayın veya durdurmayın.

Hamileliğinizi planlayın

Hamilelikten önce diyabetiniz varsa hamileliğinizi mutlaka planlayın. Gebe kalmadan 3 ila 6 ay önce diyabetinizi kontrol edin.

Önceden var olan diyabetiniz varsa, sizin ve bebeğinizin iyi olduğundan emin olabilmek için ekstra doğum öncesi bakım kontrollere ihtiyacınız vardır.

Hamilelikten önce diyabeti kontrol etme şekliniz hamileyken aynı olmayabilir. Siz ve bebeğinizin sağlıklı olması için değişiklikler yapmanız gerekebilir.

Hamilelikten önce diyabet hamileyken nasıl tedavi edilir?

Diyabetiniz varsa, doğum öncesi uzmanınız hamilelik sırasında sizi ve bebeğinizin sağlığını yakından izlemek ve sorunları önlemeye yardımcı olmak için sizi sık sık görmek ister. Her doğum öncesi bakım kontrolünde, sizin ve bebeğinizin iyi durumda olduğunu doğrulamak için test yapabilir.

İkinci üç aylık dönemde, büyümenizi, kilonuzu ve kalbinizi izlemek için bebeğinizin ayrıntılı bir incelemesini içeren bir ultrason doktorunuz tarafından yapılabilir.

Uzmanınız size kan şekerinizi ne sıklıkta kontrol edeceğinizi, uygun seviyelerin neler olduğunu ve hamilelik sırasında bunları nasıl kontrol edeceğinizi söyler. Hamilelikte ne yediğiniz ve içtiğiniz ve ne kadar fiziksel aktivite yaptığınız kan şekerini etkileyen faktörlerdir. Hamilelikten önce kan şekerini kontrol etmek için kullanılanlar hamilelik sırasında aynı etkiye sahip olmayabilir. Belki yediklerinizi veya fiziksel aktivitenizi değiştirmelisiniz. Hamilelikten önce insülin verildiyse, hamilelik sırasında kendinize daha fazla insülin vermeniz gerekebilir. 

Hamilelikten önce diyabet için ne yapılabilir?

Hamilelik sırasında diyabetin kontrol altına alınmasına yardımcı olmak için şunları yapabilirsiniz:

Kendinizi iyi hissetseniz bile tüm doğum öncesi muayenelerinize gidin. Tıbbi ekibinizdeki diyabeti yönetmenize yardımcı olan doktorunuzu görmeye devam edin.

Kan şekerinizi ne sıklıkta kontrol etmeniz gerektiği konusunda doktorunuzun talimatlarını izleyin. Kan şekeriniz çok yüksek veya çok düşükse doktorunuzu arayın. Her kontrol ettiğinizde kan şekeri seviyenizi içeren bir kayıt tutun. Her doğum öncesi muayenede kaydı doktorunuzla paylaşın.

Hamilelikte insilün

İnsülin ile tedavi everilirse, tam olarak doktorunuz tarafından belirtildiği şekilde alın. Hamilelik sırasında, özellikle hamileliğin 28 ila 32. haftaları arasında daha fazla insüline ihtiyacınız olacaktır. İnsülin hamilelik ve doğum sırasında bebeğiniz için güvenlidir.

Diyabetle ilgili olmasalar bile, doktorunuza aldığınız tüm ilaçlar hakkında bilgi verin. Bazı ilaçlar hamilelik sırasında zararlı olabilir ve doktorunuz siz ve bebeğiniz için daha güvenli olanlarla değiştirmek zorunda kalabilir.

Düşük doz aspirin

Doktorunuzla düşük doz aspirin hakkında konuşun. Düşük doz aspirin (81 mg aspirin) preeklampsiyi önlemeye yardımcı olabilir. 12 haftalık hamilelikten sonra düşük doz aspirin almaya başlayabilirsiniz. Öncelikle doktorunuzla konuşmadan hamilelik sırasında düşük doz aspirin veya başka bir ilaç almaya başlamayın veya durdurmayın.

Diyetisyeniniz yoksa, bir tane arayın. Doktorunuz size bir tavsiye verebilir. Diyetisyen, diyabeti kontrol etmek için ne yemeniz gerektiğini, ne kadar ve ne sıklıkta kontrol edeceğinizi öğrenmenize yardımcı olabilir. Ayrıca yemek planları yapmanıza ve hamilelik sırasında ne kadar kilo alacağınızı bilmenize yardımcı olabilir. Sağlıklı yiyecekler yemek ve her gün aktif kalmak diyabeti yönetmenize yardımcı olabilir.

Diyabet ve sezaryen doğum

Bir sezaryen doğuma ihtiyacınız olup olmadığını doktorunuza sorun. Diyabet, sezaryen doğuma ihtiyaç duyma olasılığını artırır. Doktorunuz bebeğinizi sezaryen ile doğması gerektiğini düşünüyorsa, ne zaman sorun. Diyabetiniz iyi kontrol altındaysa, bebeğiniz için en az 39 hafta bekleyip bekleyemeyeceğinizi sorun. Hamilelik sırasında komplikasyonlarınız varsa, bebeğinizi vaktinden önce almanız gerekebilir.

Doğum ve doğum sırasında, profesyoneliniz glikoz seviyenizi kesinlikle kontrol eder. Doğum sırasında kendinize insülin verebilirsiniz.

Hamilelikte insülin direnci nedir?

Hamilelikten önce diyabetli bazı hamile kadınlar insüline dirençli hale gelir. Bu, vücudun insülin ürettiği ancak onu iyi kullanmadığı anlamına gelir. Hamilelik sırasında plasenta rahminizde büyür ve göbek kordonu yoluyla bebeğe yiyecek ve oksijen sağlar. Plasenta ayrıca bebeğinizin gelişmesine yardımcı olan hormonlar üretir. Ancak bu hormonlar sizi insüline dirençli hale getirebilir. Hamileliğiniz ilerledikçe, hamilelikten önce ihtiyacınız olandan 3 kat daha fazla insüline ihtiyacınız olabilir. Üçüncü üç aylık dönemde daha fazla insülin direncine sahip olacaksınız.

Hamilelikten önce diyabet varsa emzirebilir misiniz?

Evet, hamilelikten önce diyabet varsa, bebeğinizi emzirmek güvenlidir. Anne sütü, yaşamın ilk yılında bebek için en iyi besindir. Sağlıklı ve güçlü büyümesine yardımcı olur. Bebeğiniz doğmadan önce doktorunuzla emzirme hakkında konuşun:

Hamilelikten önce diyabetiniz var ve hamile kaldıysanız, diyetisyeninizle konuşun. Siz ve bebeğiniz için gerekli tüm kalorileri aldığınızdan emin olmak için yeni bir yemek planı oluşturmanıza yardımcı olabilir. Emzirmek için günde yaklaşık 500 veya daha fazla kaloriye ihtiyacınız var. Diyetisyen, emzirmeden önce veya sonra sağlıklı bir atıştırmalık yemenizi önerebilir.

İhtiyacınız olan insülin miktarı

İhtiyacınız olan insülin miktarı hakkında doktorunuzla konuşun. Doğumdan birkaç gün sonra normalden daha az insüline ihtiyacınız olabilir ve emzirme miktarı daha da azaltabilir. Emziriyorsanız insülin kullanmak riskli değildir.

Kan şekerinizi ne sıklıkta kontrol etmeniz gerektiği konusunda doktorunuzla konuşun. Emziriyorsanız, doktorunuz kan şekerinizi normalden daha sık kontrol edebilir.

Hipoglisemi ve hiperglisemi nedir?

Hipoglisemi düşük kan şekeri seviyesidir ve hiperglisemi yüksek kan şekeri seviyesidir. Önceden diyabetiniz varsa bu iki durum yaygındır. Bu koşullardan herhangi birinin belirtileri varsa, doktorunuza bildirin. Semptomlar, boğaz ağrısı veya baş dönmesi gibi hissettiğiniz ve başkalarının göremediği şeylerdir.

Önceden var olan diyabetiniz varsa, hamilelik sırasında düşük kan şekeri (hipoglisemi) geçirme olasılığınız daha yüksektir. Bu, yeterince veya sık sık yemiyorsanız, çok fazla fiziksel aktivite yaparsanız veya çok fazla insülin verirseniz olabilir. Tipik olarak hipoglisemi ılımlıdır ve bir şey yiyerek veya içerek kolayca tedavi edilebilir. Ancak tedavi edilmezse, baygınlık olabilir.

Hipoglisemi belirtileri ve semptomları

• Aç olmak
• Baş ağrısı
• Zayıflık
• Baş dönmesi, titreme
• Şaşkınlık, endişe
• Karamsar hissetmek
• Solukluk
• Terleme
• Hızlı kalp atışı

Hipergliseminiz varsa, kullandığınız insülin miktarını, yemek planınızı veya yaptığınız fiziksel aktivite miktarını değiştirmeniz gerekebilir.

Hiperglisemi belirtileri ve semptomları

• Susamak
• Baş ağrısı
• Sık idrara çıkma ihtiyacı
• Zayıf veya yorgun hissetmek
• Dikkat etmede sorun yaşamak
• Bulutlu veya bulanık görünüm
• Mantar enfeksiyonu

Doktorunuz, sizin ve bebeğinizin sağlıklı kalması için hamilelik sırasında bu sorunları kontrol edebilir.